Percorso

Dante in su cìnema

Traduzioni di Tore Cubeddu - de Elisabetta Randaccio

Dante AlighieriS’iconografia dantesca naschet, in antis de totu, in s’immaginàriu de su letore, fata dae sa fortza de sos versos chi bogant a pìgiu  personàgios e “paesàgios” ladinos, malo a burrare, finas in su dischente prus mandronatzu. Est, posca, de unu immaginàriu imbentadu, sèculu cun sèculu, colleticu, chi bùlliat de istereòtipos, chi atinat finas chie “La Divina Commedia” non l’at mancu aberta.  

Se est beru chi in su Medioevu finas a su Rennaschimentu sos prus grandu artistas ant tentu su bisòngiu  de bortare in pintura su cicli dantescu cun resurtos, a s’ispissu, ispantosos (ammentamus a su mancu s’òpera, in custa capia, de Luca Signorelli e de Sandro Botticelli, ma finas su “Giudizio Universale” de Michelangelo li depet meda a sa “Divina Commedia”), in s’otighentos e in su noighentos tenimus interpretatziones bàrgias meda, ma finas meda populares: dae su fine e istremorosu Blake a su “fàtzile” Gustave Dorè, sas illustratziones de su cale sun paradas in mìgias e mìgias de editziones “cummertziales, dispensas e fascìculos e gasi sighende.

Gasi, cando su cìnema comintzat a si definire a manera tècnica e industriale, at a ùmprere dae sa gràfica populare de dorè pro fraigare “L’inferno” in s’ischermo. S’istòria de sa tradutzione cinematogràfica de sa prima càntica de sa sa “Divina Commedia” est de interessu e acuntèsset cando sos film fiant galu mudos. Intre su 1910 e su 1911 duas domos de produtzione italianas (tando su paisu nostru fiat su bratzolu de su cìnema mundiale) s’isfidaiant in custu territòriu cumplessu. Sa Milano Film potente contra a sa “minuda” Helios Film. Sa prima tenet in mente unu colossal cun un produtzione ispantosa, unu investimenti finantziàriu foras de casile (che pare a 100.000 francos!), chi at a tènnere bisòngiu de belle duos annos de traballu. Sa segunda peroe lompet prima, essende in sas salas carchi mese in antis.

Milano FIlm“L’inferno” de sa Helios presentat peroe petzi 22 cuadros, ma (restauradu e proietadu carchi annu in antis in su Fesival di Venezia) est a seguru unu traballu bene fatu, prus pagu ispantosu de cussu de sa Milano Film, firmadu, intre sas àteras cosas dae Giuseppe De Ligiguoro, unu regista de gabbale, unu aristocràticu chi, in s’andare de sa carriera sua, s’at a dedicare mescamente a òperas “istòricas” e biogràficas. Custu longumetràgiu est istravanadu pro sos “efetos ispetziales”, pro s’ismenguada de capia finas in sas didascalias e pro unu contare atzivu. Est ladinu, comente ant marcadu sos istòricos de su cìnema, chi su film de De Liguoro prus chi sutalineare su turmentu filosòficu religiosu dantescu, nde ponet a craru sos tratos orrorosos, de ìncubu, sos cales, pro sos ispetadores de tando, depiat èssere carchi cosa de “forte”.

Intamas, su pùblicu de como, prus ismalitziadu, l’at a pòdere su matessi gosare in intro de unu atopu interessante meda, chi s’at a fàghere su 4 de làmpadas in Casteddu in sa Facultade de sos Istùdios Umanìsticos pro totu sa die. A mangianu  ant a faeddare de “Inferno e Cìnema”; a pustis de sa proietzione de su longumetràgiu de De Liguoro, Antonello Zanda, diretore de sa ineteca Sarda, at a contare de sa “Filmografia dantesca dae su mudu a sas dies de oe”, ca non si depet ismentigare s’influèntzia de s’immaginàriu dantescu subra sos film finas in sa cuntemporaneidade. Pessamus , pro fàghere petzi unu esempru, a cantu s’arrastu, mancari simpre , dantescu intret in una de sas òperas pru de balia de David Fincher, “Seven” (1995).

Helios FIlmA merie, dae sas tres, ant a chistionare de un’àteru argumentu de importu: “L’inferno in TV”. Moende dae sa proietzione de unu traballu de Peter Greenway de su 1990 e mai trasmìtidu in Italia, chi bortat pro s’ischermo minore in manera imbentera e intzitzilligadora sos chimbe cantos de su “Inferno”, sos dotzentes Pier Paolo Argiolas, Sylvie Cocco, Gianvito Di Stefano, Gonaria Floris, Giovanni Pirodda ant a chistionare de sos adatamentos dantescos pro sa televisione e de s’ifluèntzia issoro in su pùblicu e in sa cultura cuntemporànea.

Unu atopu, non petzi cinèfilu, de non pèdere.

3 dicembre 2014

 

Powered by CoalaWeb

Accesso utenti e associazioni